Zo help je jezelf: Nepnieuws herkennen!

Nepnieuws, een begrip dat nu ook in het Nederlandse taalgebied is aangekomen. De opgave, waarvoor gebruikers van sociale netwerken nu staan, ligt in het differentiëren tussen serieus en echt nieuws en verzonnen nieuws.

Wat je kunt doen

Broodje aap verhalen, die zich voordoen als nieuws, kun je in principe met een paar stappen al zelf ontmaskeren. Je moet jezelf met scepsis de juiste vragen stellen en een paar handgrepen gebruiken.

AANWIJZING! Over dit onderwerp is er een verdere en diepgaande analyse. Die kun je HIER lezen.

1. Overdreven weergave

Een overdreven weergave van nieuws, met weglating van uitleg en verklaringen, moet een eerste alarmsignaal zijn. Veel mening, weinig inhoud, een nauwelijks betrouwbare bron, als die überhaupt aanwezig is. En sterk verkorte en bijna op vette koppen gecomprimeerde weergaven moeten met voorzichtigheid bekeken worden.

2. Wie schrijft hier eigenlijk?

Kijk naar het impressum van een website of een blog. Heb je met transparante en serieuze gegevens te maken? Of eerder een vaag adres van een postbus in Midden-Amerika? Of is er zelfs geen impressum aanwezig? Niet aanwezige contactgegevens kun je beter kritisch bekijken.

Ook hier moet je differentiëren: gaat het om een blog over een mening of is het een serieuze perssite?

3. Inhoudelijke check

Kun je deze inhoud ook op andere mediaportalen vinden? Hier helpt zoeken via Google onder de nieuwstab. Werd dit onderwerp door verschillende journalisten bewerkt of wordt slechts een copy & paste door anonieme blogs gedaan? Kopieer delen van de kop naar de zoekbalk op Google. Een vaak gelijke formulering van de berichten wijst op niet gereflecteerde kopieën.

4. Fotocheck

Waanzinnige situaties met harde foto’s: hoort de foto bij een verhaal of het verhaal bij een foto? Zeer bekend is de “hybrid-fake”, waarbij of de foto een reële situatie laat zien en de tekst verkeerd is, of waarbij de tekst correct is, maar de foto fout in scene gezet wordt. Hier helpt omgekeerd zoeken op foto:

Tip voor gevorderden: Zoeken op foto via Google of TinEye Reverse Image Search geven af en toe geen resultaten omdat ze een foto niet kennen of helemaal niet in de index hebben opgenomen. Hier kan zoeken op foto via Yandex verbazingwekkende resultaten opleveren.

5. Filter in de zoekmachine gebruiken

Begrens de zoekopdracht! Als je merkt dat een resultaat overduidelijk maar niet zo nieuw is als een website jou wil laten denken, dan kun je bijvoorbeeld het tijdfilter gebruiken. Filter resultaten naar hun verschijningstijd en vind daardoor uit wanneer een bericht bijvoorbeeld voor de eerste keer gepubliceerd werd.

6. Ja, we hebben een zoekmachine!

Een aangename weg onder de voorwaarde dat een bepaald onderwerp al door ons behandeld is, is onze zoekmachine! Onder http://hoaxsearch.com kun je met zoekbegrippen op de klassieke manier naar broodje aap verhalen zoeken. Zouden er na gebruik van verschillende zoekbegrippen geen resultaten zijn, dan is een directe aanvraag via ons contactformulier mogelijk.

7. Zo herken je nepnieuws

Wie wil, kan de afbeelding downloaden en printen.

Vertaling: Petra, mimikama.nl